Trądzik – globalny problem młodzieży i młodych dorosłych 

Czy trądzik to jedynie uciążliwy problem kosmetyczny? Z pewnością nie. Dotyka on niemal 85% nastolatków i młodych dorosłych, co czyni go jedną z najczęstszych chorób skóry na świecie. To złożona choroba zapalna, której etiopatogeneza wiąże się z dysfunkcją mikrobiomu, nadmiernym wydzielaniem sebum oraz miejscowym stanem zapalnym. 

Leczenie tej dolegliwości to wyzwanie. Miejscowe terapie antybiotykowe, choć skuteczne u większości pacjentów, napotykają ograniczenia związane z antybiotykoopornością. Odpowiedzią na te problemy mogą być innowacyjne preparaty, takie jak te opisane przez badaczy z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu w najnowszym wydaniu czasopisma "Polymers in Medicine". 

Opracowanie innowacyjnych hydrożeli 

Agnieszka Kostrzębska, kierująca zespołem badawczym, podkreśla, że tetracyklina – kluczowy składnik formulacji – jest niezwykle wrażliwym antybiotykiem.  

-Tetracyklina jest szczególnie podatna na degradację w środowisku o niewłaściwym pH. Zarówno zbyt kwasowy, jak i zbyt zasadowy odczyn formulacji mogą prowadzić do jej rozpadu, widocznego jako zmiana barwy z jasnożółtej na brązową, bordową aż do czarnej – mówi badaczka. 

Dzięki zastosowaniu azeloglicyny, pochodnej kwasu azelainowego, naukowcy stworzyli stabilniejsze formulacje. Azeloglicyna okazała się nie tylko bardziej kompatybilna z tetracykliną niż kwas azelainowy, ale również łatwiejsza w aplikacji dzięki swojej zdolności do zachowania wysokiej lepkości hydrożeli. 

Dlaczego azeloglicyna? 

Azeloglicyna to pochodna kwasu azelainowego, stworzona poprzez modyfikację jego struktury chemicznej. Związek nie tylko przejął wszystkie korzystne właściwości kwasu, ale charakteryzuje się większą stabilnością, wszechstronnością i łatwością zastosowania w nowych formulacjach kosmetycznych i leczniczych. 

- Neutralność pH azeloglicyny stanowi jeden z jej największych atutów – wyjaśnia Agnieszka Kostrzębska, autorka badania.

W przeciwieństwie do kwasu azelainowego, który może wymagać skomplikowanych procesów stabilizacji, azeloglicyna z łatwością integruje się z innymi składnikami, tworząc preparaty przyjazne zarówno dla skóry, jak i dla farmaceuty. Dzięki tej właściwości naukowcom udało się uniknąć problemów związanych z degradacją tetracykliny – niezwykle wrażliwego antybiotyku, który w niewłaściwym środowisku może tracić swoje właściwości lecznicze.

Nie mniej istotny jest fakt, że hydrożele z azeloglicyną osiągnęły wyjątkową lepkość – cechę, która dla laika może wydawać się mało istotna, ale ma ogromne znaczenie praktyczne. Preparaty o odpowiedniej lepkości nie tylko lepiej przylegają do skóry, lecz także równomiernie uwalniają substancje aktywne, co przekłada się na ich skuteczność. W rezultacie azeloglicyna staje się dobrym dodatkowym składnikiem dla tetracykliny. Maksymalizuje jej działanie przy jednoczesnym minimalizowaniu ryzyka powstawania oporności bakteryjnej. 

Co więcej, azeloglicyna zachowuje wszystkie najważniejsze właściwości kwasu azelainowego: jej działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne pomaga redukować aktywne zmiany trądzikowe, podczas gdy zdolność do rozjaśniania przebarwień nadaje skórze bardziej jednolity wygląd. To wielofunkcyjność na miarę współczesnych wyzwań dermatologicznych. 

Perspektywy i wyzwania 

Opracowanie terapii miejscowej z wykorzystaniem tetracykliny, która tradycyjnie stosowana jest doustnie, wymaga szczegółowej oceny klinicznej. Badania muszą wykazać, czy połączenie azeloglicyny z tym antybiotykiem nie prowadzi do nieoczekiwanych interakcji, które mogłyby wpłynąć na skuteczność leczenia lub bezpieczeństwo pacjentów. Szczególnie ważne będzie zbadanie trwałości efektów terapeutycznych oraz monitorowanie, czy długotrwałe stosowanie preparatu nie zwiększa ryzyka rozwoju oporności bakteryjnej – problemu, który od lat budzi poważne obawy w świecie medycyny. 

Jednak potencjał zastosowania tych formulacji wykracza poza leczenie trądziku pospolitego.  

- Azeloglicyna, dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym, może być skuteczna w terapii innych schorzeń dermatologicznych, takich jak trądzik różowaty, łuszczyca czy przebarwienia skóry – zauważa mgr Kostrzębska.  

Z kolei tetracyklina, znana ze swojej skuteczności wobec bakterii takich jak Cutibacterium acnes czy Staphylococcus aureus, mogłaby znaleźć zastosowanie w leczeniu ropnych infekcji skóry, zakażeń mieszków włosowych, a nawet przewlekłych stanów zapalnych. 

Kolejnym obszarem badań jest optymalizacja formulacji z użyciem innych antybiotyków.  

- Analizujemy możliwości zastosowania chlorotetracykliny, która wykazuje wysoką skuteczność w leczeniu ropnych zakażeń skóry, oraz klindamycyny – jednego z najczęściej stosowanych antybiotyków w terapii miejscowej trądziku – wyjaśnia badaczka. 

Planowane są także testy na większej grupie pacjentów, aby zbadać nie tylko skuteczność preparatów, ale także ich potencjalne działanie drażniące na skórę. Tego typu badania pozwolą na pełną weryfikację bezpieczeństwa i wszechstronności tych innowacyjnych hydrożeli w praktyce klinicznej. 

- Zaproponowane formulacje hydrożelowe oferują nowatorskie podejście terapeutyczne. Naszym celem jest stworzenie produktu, który nie tylko leczy, ale także zapobiega nawrotom trądziku i powstawaniu przebarwień potrądzikowych – podsumowuje mgr Kostrzębska. 

Wyniki tych badań mogą otworzyć nowe możliwości w dermatologii, nie tylko w leczeniu trądziku, ale także innych schorzeń skóry, gdzie zastosowanie mogłoby znaleźć połączenie skuteczności antybiotyków z łagodzącymi i stabilizującymi właściwościami azeloglicyny. Droga do komercjalizacji tych preparatów jest jeszcze długa, ale wnioski płynące z dotychczasowych badań wskazują na potencjał tej terapii. 

D. Sikora